afb.
Verwersstraat 39
De Groote Ketel
Gemeentelijk monument
Verwersstraat 39-43
BeschrijvingAlgemeen:Verwerstraat 39 en 43 zijn voormalige wachthuizen van de officieren en behorende bij het toenmalige Gouvernement, het huidige Noord Brabants museum (Verwerstraat 41), dat in 1768-1770 is gebouwd. De beide wachthuizen hebben een rechthoekige plattegrond en omvatten een begane grondniveau en een zolder onder een met pannen gedekt schilddak. De vrijstaande woningen zijn gelegen aan de zuidwestzijde van de Verwerstraat. Tussen de beide huizen bevindt zich een smeedijzeren hekwerk dat het plein voor het voormalige Gouvernementsgebouw ontsluit. De woningen met enkelvoudige balklagen, zijn in het vierde kwart van de twintigste eeuw gerestaureerd. Het hekwerk tussen de beide woningen maakt deel uit van het ensemble. Het zware gietijzeren hekwerk bevindt zich tussen twee bakstenen kolommen die zijn afgedekt met een natuursteen.Voorgevel:De voorgevels, de straatgevels, van de beide wachthuizen zijn lijstgevels en identiek aan elkaar. De gevels zijn in kruisverband gemetseld en bevatten twee vensteropeningen die voorzien zijn van een anderhalfsteens strekse boog. De onderdorpels bestaan uit een rollaag met daarop een koppenlaag. De vensters zijn moderne kruisvensters met zesruits onder- en bovenramen. De onderramen zijn voorzien van moderne buitenluiken, één van de bovenramen is kleppend uitgevoerd. De smalle kroonlijst die de gevel aan de bovenzijde afsluit, heeft een geprofileerde bakgoot. Het dakschild is voorzien van een dakkapel met timpaan. De kapel heeft twee draaiende vensters met een vierruits roedenindeling.Linkerzijgevel:De linkerzijgevel van Verwerstraat 39, het rechter wachthuis, is symmetrisch van opzet en in kruisverband gemetseld. De deuropening in het midden van de gevel heeft een anderhalfsteens strekse boog. Het deurkozijn is geplaatst op hardstenen neuten, een geprofileerd kalf scheidt de opgeklampte deur van het liggende zesruits bovenlicht. Aan weerszijden bevindt zich een vensteropening met gelijke kenmerken als de vensteropeningen in de voorgevel. De vensters zelf zijn eveneens identiek aan de voorgevel. Het dakschild is voorzien van een dakkapel met timpaan. De kapel heeft twee draaiende vensters met een vierruits verdeling. De kroonlijst van de voorgevel is over deze zijgevel doorgezet. De linkerzijgevel van Verwerstraat 43 gaat grotendeels schuil achter een muurtje met een poort onder een steens rondboog, dat de panden Verwersstraat 43 en 45 met elkaar verbindt en de steeg afsluit. Het muurtje is voorzien van een ezelsrug met daaronder een bloklijst. De gevel | 1 |
lijkt blind. De kroonlijst van de voorgevel is over deze zijgevel doorgezet. Het dakschild is voorzien van een dakkapel die identiek is aan de andere.Rechterzijmuur en -gevel:De blinde rechterzijmuur van Verwerstraat 39 gaat schuil achter het buurpand Verwerstraat 37. De rechterzijgevel van Verwerstraat 39 is identiek aan de linkerzijgevel van de tegenhanger Verwerstraat 43. De kroonlijst van de voorgevel is over zijgevel doorgezet.Achtergevel:De achtergevel van Verwerstraat 39 is voorzien van grote dubbele deuren onder een steens rondboog. De gevel is in kruisverband gemetseld en voorzien van een kroonlijst. Het dakschild is voorzien van de gebruikelijke dakkapel. In het midden sluit op de gevel een tuin- of erfmuur aan die is voorzien van een ezelsrug met daaronder een bloklijst. De achtergevel van Verwerstraat 43 gaat deels schuil achter een soortgelijke muur. Achter deze muur zijn twee anderhalfsteens strekse bogen, vermoedelijk ten behoeve van een venster en een deuropening, zichtbaar. De gevel is in kruisverband gemetseld en voorzien van een kroonlijst. Het dakschild heeft de gebruikelijke dakkapel.Interieur:Het interieur maakt geen deel uit van deze verkenning.Redengevende omschrijvingDe voormalige wachthuizen voor officieren hebben monumentale waarde vanwege de gevels, de bouwmassa, de situering en het ensemble. De panden hebben historische waarde en zijn van cultuurhistorische betekenis voor de stad ‘s-Hertogenbosch. | 2 |
Afdeling Erfgoed 's-Hertogenbosch (AEH)Mosmans
Verwerstraat
Stal Gouvernement1300. "De groote Ketel". In dit huis brak bij een blauwverver, ten jare 1463, een hevige brand uit, die honderde huizen in de asch legde, en de stadsarchieven grootendeels verteerde. 't Feit is door een tijdgenoot vereewigd in 't volgend jaarvers: TINCTOR ACCENDIT LUMEN IN BUSCO (1463, zonder de D). Het beteekent: De verwer stak het vuur in den Bosch aan. | 68 |
Jan Mosmans, Alph.G.J. Mosmans, Oude namen van huizen en straten te Vermelding
| 1606 |
Jezuïetencollege in 's-Hertogenbosch 1609-1629. N.B. Stukken van 1348-166628 januari 1606Schepenen van 's-Hertogenbosch, Gerard van den Berge en Goijaard Engelant oorkonden dat Godevaart van Vlierden, raadsheer van de stad, als gemachtigde van zijn schoonzoon Goyaart, zoon wijlen Arnd Frank(blijkens akte van procuratie gepasseerd in Gent op 7 januari 1606), in cijns heeft uitgegeven aan Jan, zoon wijlen Cornelis Adriaansen Mesmaker: huis in 's-Hertogenbosch in Verwerstraat, de Grote Ketel, begrensd door de Kleine Ketel en de Pauw, welk huis door Henrik Frank, priester en kanunnik van Sint-Janskerk inMet zegels schepenen. Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) |
Adresboeken
Verwersstraat 39
Ververstraat A 357 (????)
Ververstraat A 363 (1880)
| 1881 | M. Azijnman (koopman en sigarenfabriekant) |
Verwersstraat 39 (1909)
Bossche Encyclopedie |